Wethouder Natasja Groothuismink: ‘Deze vondsten geven een uniek kijkje in het leven van de gemiddelde Zaankanter tussen 1600 – 1800. Hierover was nog weinig bekend. Deze vondsten maken extra zichtbaar hoe we vandaag de dag nog allemaal in verbinding staan met de bedrijvige Zaankanters van lang geleden.’

Bijzondere vondsten 

Aan de kant van de Zeemanstraat troffen de archeologen funderingen aan van huizen uit de 17e en 18e eeuw. Bijzonder was het grote aantal kelders dat bij de panden hoorden, vijf werden er blootgelegd. Mogelijk hebben een paar van die kelders met de touwslagerij te maken. Eén van de kelders was gevuld met scherven van aardewerk, glas en andere vondsten uit de periode 1600-1800. Hier kan veel informatie uit worden gehaald over het leven van de 'gewone Zaankanter' in die tijd. Daarover is namelijk nog weinig bekend. Een bijzonder aardige vondst is bijvoorbeeld een 17e eeuws kinderspeelgoed/miniatuur treefje van koper. Een treeft is een rekje wat op het vuur stond, waarop een kookpot werd gezet. Een andere mooie vondst is een fragment van een groot kelkglas met slingerversiering in de stam. Ook vonden de archeologen fragmenten van aardewerk potten en tegels.

Afbeeldingen (fotograaf: Piet Kleij) van links naar rechts: een miniatuur treefje, fragmenten van tegels, fragment van een kelkglas. 

Over de (vermoedelijke) waterkelder 

Een van de kelders is in perfecte staat, compleet met bolvormig gewelf en stortkoker. Waarschijnlijk was het een waterkelder, voor de opslag van regenwater. In die tijd was er namelijk geen waterleiding. Ook vonden de archeologen en waterput, afgedekt met een oude pelsteen uit een pelmolen. Bart Nieuwenhuis heeft deze ook in veiligheid gebracht.

Afbeeldingen (fotograaf: Piet Kleij) van links naar rechts: de waterkelder nog in de grond, de waterkelder in zijn geheel opgegraven. 

Over de touwslagerij

Van de touwslagerij is de lijnbaan teruggevonden. Een lijnbaan is een lange strook grond waar lange koorden tot strengen touw werden gedraaid. Soms stond op de lijnbaan een lang afdak, waaronder het touw gedraaid werd. Tijdens de opgraving is tussen de Zeemanstraat en de Vinkenstraat een langwerpig, vrij leeg terrein aangetroffen met resten van palen die in een rij stonden. Dit terrein is de lijnbaan, de paaltjes zijn mogelijk van het afdak dat op de lijnbaan stond.

Over de opgraving

De opgraving vond plaats tussen eind oktober en begin december 2022, op het braakliggende terrein tussen de Zeemanstraat, het Hazenpad en de Vinkenstraat, ter hoogte van de Lutherse Kerk. Archeologisch opgravingsbureau Argo uit Zaandam voerde in opdracht van de ontwikkelaar Heijligers de opgraving uit. Na de vondst van de waterkelder werd ook restauratie-aannemer Bart Nieuwenhuijs uit Westzaan ingeschakeld. Hij kon de kelder in zijn geheel in veiligheid brengen in de opslag van de De Zaanse Schans, in de voormalige Zaanse Zakkenhandel aan Diederik Sonoyweg 10.

Afbeeldingen van links naar rechts: Wethouder Natasja Groothuismink neemt een kijkje bij de opgraving; een pelsteen uit een pelmolen